Landboreformene
Landboreformene viser til lovendringane som gav danske festebønder betre økonomiske og rettslege vilkår. Reformperioden varte i tidsrommet 1700–1850 og førte til omlegging av dansk jordbruk.
Kontekst: Frå ei debatterande brevveksling mellom godseigaren Hoger (Holger?) Rosenkrantz, som var utilfreds med den føreslåtte bondefrigjeringa, og embetsmannen Henrik Stampe. Godseigaren meinte at om bonden fekk frie tøylar ville det oppstå problem med den frie vandringane dei ville føreta. Det ville oppstå familie-og nabokranglar og bøndene ville vandra frå gods til gods mot viljen til familien og vennene sine sin vilje. Rosenkrantz mente òg at det ville oppstå uorden og splitting, og at ein med denne fridommen ville mista disiplinen og arbeidsinnsatsen. Om bonden kunne gjere som han ville kunne ingen godseigar få han i skikkeleg arbeid, ettersom han rett og slett ville forlate godsea om noko gjekk han i mot. (frå No-Wikipedia)
misbruk fridom liveigenskap standssamfunnet følgjer |
landboreformene |
«..derom understår jeg mig ikke at udlade mig videre end at befrygte, slig frihed blev misbrugt og godserne forladte» Hoger Rosenkrantz
Opphavleg mål: Dansk
År: 1771
Kontekst: Generallandvæsenskommissionen under leiing av Georg Christian Oeder la 1. august 1771 la fram sine synspunkt om avskaffing av stavnsbandet etter oppfordring frå Struensee.
fuglar bur fangenskap fridom forvirring |
bønder dansk historie landboreformene |
«Ein fugl som har vore sperra inne i eit bur frå byrjinga, blir forvirra og forvillar seg når døra plutseleg opner seg for han. Likt ville det vore til største skade for staten å forhalda seg på denne måten mot bøndene.» Generallandvæsenskommissionen
Kontekst: Frå ei debatterande brevveksling mellom ein godseigar, som var utilfreds med den føreslåtte bondefrigjeringa, og embetsmannen Henrik Stampe.
bønder liveigenskap standssamfunnet band fridom |
følgjer landboreformene |
«Det kan ikkje nektast at det jo alt for sterke bandet som er lagt på bondestanden kan ha fleire følgjer, og at det rimelegvis ville vera meir fordelaktig for folket om bondestanden blei innrømma noko meir fridom.» Henrik Stampe
Kontekst: Frå ei debatterande brevveksling mellom ein godseigar, som var utilfreds med den føreslåtte bondefrigjeringa, og embetsmannen Henrik Stampe.
bønder godseigarar liveigenskap standssamfunnet foreldre |
barn omsut landboreformene |
«Det er vist at en godsejer, som begriber og indser sin egen virkelige fordel, behandler sine bønder som sine egne børn» Henrik Stampe